Een klimaatverhaal dat aanslaat

Hoe positieve, gemeenschapsgerichte communicatie het verschil maken
Supermachine staat klaar voor het klimaat. Want eerlijk? We willen niet dat het water tot aan onze Gentse neuzekes staat. Ons Belfort onder een deken van smog? Liever niet. En nog een hittegolf erbij? Wij krijgen het liever warm van elkaar.

Dus ja, we dragen met plezier bij aan een klimaatneutrale stad, een duurzaam merk, een groene provincie en – als we toch bezig zijn – een milieubewuste leefomgeving.

Klimaatverandering aanpakken? Dat is geen nieuw verhaal. Al jaren worden we overspoeld met doemscenario’s, ingewikkelde termen en een eindeloze stroom cijfers en grafieken. Maar helpt het? Niet echt. Steeds meer mensen haken juist af, uitgeput door die constante golf van negatieve berichten. Klimaatmoeheid slaat toe, terwijl het klimaatvraagstuk juist om actie schreeuwt.

“We vertellen het verkeerde verhaal”
Kortom, we vertellen het verkeerde verhaal. Niemand zit te wachten op die zoveelste belerende klimaatcampagne die niemand echt raakt. En al zeker niet op pessimistische bangmakerij. 
Het klimaat verdient meer creatieve en menselijke communicatie. En laat dat nu net onze specialiteit zijn!

Waar klimaatcommunicatie vandaag tegen opbotst

Overmatige negativiteit

Het klimaat? Daar gaat het niet best mee. Negatieve berichten vliegen ons om de oren. Elke krant schreeuwt hoe slecht we bezig zijn, en dat maakt ons moe. We verliezen de moed. We voelen steeds minder, zelfs als het om iets zo belangrijks als het klimaat gaat.

Een belerende toon

In de negatieve berichtgeving komt vaak een opgeheven vingertje om de hoek kijken. Het is altijd iemands schuld… De nadruk ligt vooral op wat nog niet goed gaat en nauwelijks op de inspanningen die al worden geleverd. Het lijkt alsof we nooit genoeg doen; we moeten meer en mogen minder.

Een ontastbaar probleem

Klimaatcommunicatie mist ook vaak tastbaarheid. Het probleem lijkt ver weg, in tijd en plaats. Te weinig wordt concreet gemaakt wat klimaatverandering en de oplossing hier en nu betekent. Tegelijk hebben de oplossingen vaak geen snel effect. Of toch geen dat we makkelijk zien, voelen, ruiken of horen.

Complexiteit en informatiestress

Nieuwe regelgevingen en wetgevende kaders volgen elkaar in sneltempo op. Alles verandert zo snel dat het nauwelijks bij te houden is. Hier in België heeft elk bestuursniveau dan ook nog eens zijn eigen visie en regeltjes. We raken overdonderd door de hoeveelheid informatie.

Desinformatie

Helaas maken veel partijen handig gebruik van deze complexiteit. Bedrijven doen aan greenwashing, terwijl klimaatontkenners alles in twijfel trekken.

Problemen met klimaatcommunicatie leiden tot klimaatmoeheid. Het effect is averechts: in plaats van meer actie, lijkt iedereen steeds meer op te geven…

Politieke polarisatie

Het klimaat wordt te vaak gezien als een politiek standpunt in plaats van een wereldwijd probleem. Ben je voor het klimaat of duurzaamheid? Dan moet je wel tegen ondernemers, boeren, (vul zelf gerust aan) zijn! Door die verdeeldheid krijgen we soms de term ‘geitenwollensok’* naar ons hoofd geslingerd, met alle negatieve connotaties van dien.

*Ons maakt dat eigenlijk niet veel uit. Sterker nog, we omarmen de term en claimen hem voor onszelf.

Kijk maar
“We zijn klimaatmoe”
Onderzoek bevestigt het fenomeen van “climate fatigue.”
Een studie in de National Library of Medicine laat zien dat constant negatief klimaatnieuws onze empathie en betrokkenheid verzwakt. Mensen raken afgestompt, voelen zich machteloos en het resultaat is duidelijk: minder actie, minder motivatie.

Het Yale Program on Climate Change Communication (2022) schetst hetzelfde beeld. Hoewel 66% van de respondenten zich zorgen maakt over klimaatverandering, voelt slechts 27% zich gemotiveerd om iets te doen. Die eindeloze stroom van doemscenario’s – zonder positieve voorbeelden – werkt uitputtend en maakt ons gevoelloos.
We zijn uitgeput
We zijn moe. Ondanks alle inspanningen die we leveren, lijkt het alsof we geen stap vooruit komen. We geven delen van ons comfortabele leven op, volgen steeds strengere regels, maar waar blijft de beloning? Geen goed nieuws, geen moment om op adem te komen. Wist je bijvoorbeeld dat we samen het gat in de ozonlaag hebben gestabiliseerd en zelfs verkleind? Maar door steeds te hameren op wat er misgaat, groeit alleen maar de angst dat klimaatverandering onomkeerbaar is.

En dan kijken we naar bedrijven en buitenlandse overheden die vele malen meer uitstoten en schade aanrichten. Steeds meer mensen vragen zich af: “Kunnen we eigenlijk nog wel een verschil maken?”